Motorsiklet tamiri

MOTORSİKLET ARIZA GİDERME REHBERİ 
Akü bittiğinde ne, nasil yapilmali?
Farkinda olmadan farlari açik unuttuysaniz veya başka bir nedenle motorunuzu çalişmayabilir. Sorun aküden kaynaklaniyorsa, motoru çaliştirmak için takviye işlemi yapilir. Takviye kablolariyla başka bir aracin aküsünden güç alinarak otomobili çaliştirma yoluna gidilir. Bu işlem sirasinda yanliş takviye yapildiği da olur. Yanliş takviye yapilmasi, özellikle enjeksiyonlu otomobillerin elektronik kontrol ünitesinin ve çeşitli parçalarinin arizalanmasina ve bir hayli kabarik tamir faturasina neden olur.
Doğru takviye nasil yapilir?
motorunuzu aküsü boşaldiğinda yapmaniz gereken başka bir aracin aküsünden takviye alarak çaliştirmaktir. Ancak bu işlemi yaparken bazi kurallara dikkat etmeniz gerekiyor. - Motor takviye yoluyla çaliştirabilmek için her iki akünün de; ayni kapasitede (Ah/Ampersaat) olmasi gerekiyor. (Bu bilgi akünün üzerinde yazilidir.) - Takviye alacağiniz araçla aracinizin temas etmediğinden emin olun. Araçlarin birbirine temas etmesi durumunda, takviye kablolarinin arti uçlari bağlanir bağlanmaz araçlar üzerinde elektrik akimi oluşur. Bu da tehlikelere sebep olabilir. - Başka bir motordan takviye alindiğinda, iki aracinda gereksiz lamba ve aksesuarlarini kapatmalisiniz. - Takviye kablosunun pozitif (+) ucunu (kirmizi) boş akünün pozitif (+) ucuna, diğer ucuysa takviye alinan aracin pozitif (+) ucuna bağlayin. Kablonun negatif (-) ucunu da (siyah) yükleme aküsünün negatif (-) ucuna bağlayin. Siyah kablonun negatif (-) ucunuysa hareket etmeyen metal bir parçaya veya silindir blokuna tutturun. Kabloyu boş akünün eksi (-) terminaline bağlamayin. Çünkü aküden kivilcim meydana gelmesine neden olabilirsiniz. - Bağlantilarin tamamlanmasindan sonra elektrik veren aracin aküsü zayifsa, o aracin motorunu çaliştirin ve motoru çalişir durumda birakin. - Motor hemen çalişmadiğinda, boşalmiş olan akünün cereyan alabilmesini sağlamak için birkaç dakika bekleyin ve tekrar deneyin. - Daha sonra şarj edilen aracin motorunu da çaliştirin. Motor çaliştiktan sonra, şarj kablolarinin bağlantilarini hemen çözmeyin. Motorun 5 dakika 2000 devirde çalişmasini sağlayin. - Takviye kablosunu dikkatle çözün. Bu işlem sirasinda önce negatif (-), sonra da pozitif (+) kablo uçlarini çikarin. - Akünüzün şarjinin bitme nedenini bilmiyorsaniz (işiklarin açik kalmasi haricinde) yetkili servisinize gidip şarj sistemini kontrol ettirin.
Aracinizin Motoru Çalişmiyorsa Muhtemel Sebepler
Benzinle çalişan bir motorun çalişmasi için üç temel gereksinimi vardir: Hava-yakit karişimi, Ateşleme, Silindirlerde sikiştirma (kompresyon). Motorunuz çalişmiyorsa problem muhtemelen bunlardan biri, çoğunlukla da yakit veya ateşlemedir. Sorun Hangisinden Kaynaklaniyor? Marş yaptiğinizda motor normal ilk çaliştirmalardaki gibi dönüyor mu? (Evet; Hayir) Cevabiniz ‘hayir’ ise, bir akü veya marş motoru probleminiz var demektir. Önce farlarinizi yakiniz. Parlak ve normal olarak yaniyorlar mi? Parlak ve normal olarak yanmiyorlarsa, akünüz zayif veya akü bağlanti sorununuz var demektir. Akünüzü şarj etmeli veya başka bir araçtan kablo ile bağlanti yardimi almalisiniz.(Kablo ile bağlanti yardimi almadan önce aracin katalogundaki imalatçi firmanin işlem ve uyarilarini okumalisiniz.) Araciniz çalişirsa ve akünüz eski değilse, ilk firsatta bir servise uğrayarak sorunun nedenlerini öğreniniz. Farlariniz parlak ve normal olarak yaniyorlarsa, farlar açikken birinin gözlemesini sağlayarak, tekrar marş yapiniz. Farlariniz parlak olarak kaliyor ve değişmiyorlarsa, muhtemel problem marş, kontak anahtari veya rölededir. Servise başvurmalisiniz. Marş yaparken farlariniz zayifliyorsa, muhtemel problem akü, marş veya şasi topraklama kablosundadir. Cevabiniz 'evet' ise, bir yakit veya elektrik/ateşleme probleminiz var demektir. Marş yaptiğinizda motor normal ilk çaliştirmalardaki gibi dönüyor fakat çalişmiyorsa, birçok muhtemel neden olabilirse de bunlar iki grupta toplanabilir: Deponuzda yakit bulunduğundan emin olmalisiniz. Yakitiniz çok az ise, özellikle eğimli yollarda motora yeterince yakit pompalanamayabilir. Yakitiniz yeterli ise, muhtemel sorunlar, tikanmiş yakit filtresi, tikanmiş yakit enjektörleri, çalişmayan yakit pompasi veya bir elektrik/ateşleme problemidir. Bu durumda yapilacak en doğru hareket, muhtemelen profesyonel yardim almaktir.
Motorunuz Stop Etti ve Çalişmiyorsa Muhtemel Sebepler
Islak yolda veya yağmurda sürdünüz ya da motoru yikadiniz ise, motor kompartmanini açarak, distribütör, yüksek voltaj kablolari ve bujileri kontrol ediniz. Islanmişlarsa, kontak kapali iken kuru ve temiz bir bez parçasiyla silin (böyle bir durumun etkisi genellikle motorun güç kaybi, düşük devirde tekleme biçiminde görülür) (Kontak açikken motora dokunmayin ve motorun sicak olmasi ihtimaline karşi dikkatli olun.). Kurutma işleminin ardindan, motorun boğulmuş olma ihtimaline karşi gaza sonuna kadar basarak yeniden marş yapin. Motorunuz, akü kablolarini ayirip tekrar bağladiğinizda çalişmadi ise, bunun anlami sisteminizden kaynaklanip kaynaklanmadiğindan emin olmalisiniz. Akü bağlantilarinin temiz olup olmadiklarini kontrol ederek, tekrar sikica bağlayin. Pozitif kablonun akünün '+', şasi kablosunun da '-' terminaline bağlandiğindan emin olun (Bir an bile olsa yanliş bağlanti, bazi motor kontrol ve bazi diğer elektronik elemanlar bozulabilir). Depoda yakit bulunduğundan emin olun. Benzin bulunmadiği halde gösterge doğru çalişmadiği için varmiş gibi gösterebilir. (Yakitin bitmesinin ilk işaretleri tekleme, güç kaybi ve enjeksiyonlu motorlardaki elektrikli yakit pompasinin olağan dişi gürültülü çalişmasidir). Motor yeni tamirden çikti ise, tekrar tamirciye götürün. Bir şeyler unutmuş olabilirler. Motor aşiri isindiktan sonra stop etti ve soğuduktan sonra da çalişmiyorsa Muhtemelen ciddi bir problemle karşi karşiyasiniz (kirik piston, eğilmiş supap, yirtik conta gibi). Soğuduktan sonra çalişirsa, aşiri isinmanin sebeplerini bulmali ve yola çikmadan gidermelisiniz. ilk iş, soğutma sivisinin eksik olup olmadiğinin kontrolüdür. Antifriz su karişiminiz yoksa, geçici olarak su da ilave edebilirsiniz. (Motor sicak iken radyatörü açmayiniz). Su pompasini ve kayişini gözle muayene edin. Kayiş kopmuş veya gevşek olabilir. Radyatör ve hortumlardan soğutucu sizintisi olup olmadiğina bakiniz. Radyatörün ön kismina bakin. Kağit, yaprak, vb. ile tikanmiş olabilir. Sebebi belirleyemezseniz ya da her şey normal göründüğü halde, motor yine aşiri isinirsa aracinizi derhal bir tamirciye götürmelisiniz. Acil durumlarda, varsa klimanizi kapatiniz ve isiticinizi maksimum ayarinda çaliştiriniz Motor stop etmeden önce yağ basincinin çok düşük olduğunu fark ettiyseniz, yağ seviyesini ve motorun altinda yağ sizintisi olup olmadiğini kontrol ediniz. Motor stop etmeden önce vurma sesi, tikirti veya islik gibi anormal sesler duyduysaniz, muhtemelen ciddi bir motor problemiyle karşi karşiyasiniz. Motordaki kayişlari kontrol ediniz. Kopma sirasinda vuruntu benzeri ses çikabilir. Islik veya gicirti, kayiş gevşekliğinden kaynaklanabilir. Metalik vuruntu sesi ise,genellikle düşük oktanli benzin veya ateşleme avansinin fazla olmasindan kaynaklanir.
Motor stop etmeden önce egzozda duman gördüyseniz;
- koyu siyah duman motorun boğulmasinin veya bujilerden bazilarinin ateşleme yapmiyor olmasinin sonucu olabilir. - mavi veya açik mavi duman, motorun anormal aşinti, kirik segman, piston, vb.’ ye bağli olarak yağ yaktiği anlamina gelir. - beyaz duman (buhar) motora conta bozukluğu, kirik veya çatlaklardan soğutma sivisi girdiği anlamina gelmektedir. Aracinizdan kuvvetli benzin kokusu geliyorsa, yangin tehlikesi var demektir. Hemen kontaği kapatarak aracin dişina çikmali, güvenlik nedeniyle kendi başiniza onarmaya bile kalkmamalisiniz.
Marş motoru motoru döndürmüyor veya çok yavaş döndürüyorsa, muhtemel sebepler:
 - Zayif, boşalmiş akü - Bir marş sorunu - Akü uçlarinda kötü bağlanti - Motorun iç sorunu (kötü yağ, yağ yokluğu vb.) Marş motoru motoru çok hizli döndürüyorsa, Kirik piston, segman veya kopmuş trigger kayişi gibi sebeplere bağli olarak silindirlerde basinç oluşmuyor demektir.
Bujinizin bozuk olduğunu nasil anlarsiniz?
Motordaki silindirlerin içinde sikiştirilan yakit - hava karişimini kivilcimla ateşleyen bujilerdeki en basit bir ariza, yakit sarfiyatini artirirken performansini da azaltir. Motordaki birçok arizayi da bujilere bakarak tespit etmek mümkün. Aşağidaki bilgiler sayesinde, bujinizin bozuk olup olmadiğini ve bozuksa bunun sebeplerini bulabilirsiniz.
Tirnak araliği ideal değilse
Bujilerdeki tirnak araliği ideal konumda değilse, buji yeni bile olsa yakit - hava karişimi iyi ateşlenmez. Buna bağli olarak da yanma odasindaki patlama zayiflar ve motorun gücü azalir. Bu durumda aracin araçtaki yakitin çoğu yanmadan egzozdan çikar ve otomobilin yakit sarfiyati hissedilir oranda artar. Yeni bir buji aldiğinizda her duruma karşi takmadan önce tirnak araliği sentille kontrol edilmeli ve ayari bozuksa fabrika verilerine göre ayarlanmalidir.
Üzerinde yağ birikintisi varsa
Bujiler sökülüp kontrol edildiğinde üzerinde yağ birikintileri varsa, motordaki yanma odasina fazla yağ giriyor ve elektrotlari yağliyor demektir. Bu gibi durumlarda buji yağla kaplandiğindan kivilcim normal düzeyin çok altinda gerçekleşir. Bu durum yakit tüketimini artirir ve performansi azaltir. Çözüm ise motoru revizyondan geçirmektir.Üzerinde kurum oluşmuşsa
Bujinin izolatör ucu, elektrotlari ve gövdesinde kurum oluşmuşsa, bu karbüratör ve enjeksiyon ayarinin bozuk olduğu anlamina gelir. Bu gibi durumlarda motorda ateşleme kesikliği olur ve motor soğuk havalarda zor çalişir. Sorunu çözmek için hava filtresinin kontrol edilmesi, karbüratör ve enjeksiyon ayarinin yapilmasi gerekir.
Elektrotlar kaynamişsa
Buji elektrotlari kaynamişsa ve üzerinde yabanci maddeler toplanmişsa, zamansiz ateşleme sonucunda aşiri yükleme olmuş demektir. Bu sorun ateşleme ve supap ayarlarinin bozuk olmasindan, arizali distribütörden ve kalitesiz yakittan kaynaklanir. Sorunu çözmek için, motor ateşleme ile yakit ayari kontrol edilmeli ve yeni buji takilmalidir.
Buji çatlaksa
Bujilerde nadir de olsa karşilaşilan bir ariza, bujinin düşürülmesi sonucu elektrotunda mekanik hasar meydana gelmesidir. Bu gibi durumlarda ateşleme eksik olur ve kivilcim başka yerlere siçrar. Bu nedenle arizali bujinin değiştirilmesi gereklidir.
Bujinin görevi nedir?
Bujinin görevi, bobin tarafindan oluşturulan yüksek gerilimi yanma odasina iletmesi ve yoğunlaşmiş yakit - hava karişimini elektrik kivilcimi yoluyla elektrotlar arasinda ateşlemesidir. Bujinin iyi çalişmasini sağlayan en önemli unsur kivilcim boyudur.
Buji ne zaman değiştirilmeli?
- Araciniz normalin üzerinde yakit tüketiyorsa, - Motorunuzda ateşleme kaçaği olduğunda, - Motorunuzun performansinda azalma olduğunda.
Ne zaman kontrol edilmeli?
- Motorunuzun avans ayarini yaptirdiğinizda, - Motor testi yaptirdiğinizda, - Kullanilmiş bir araç satin aldiğinizda.
Bozuk rezistansi onarabilirsiniz
Kiş aylarinda sürücüler, arka camda oluşan buğu yüzünden sik sik görüş problemiyle karşilaşirlar. Buğuyu yok etmenin tek yolu rezistansi çaliştirmaktir. Ancak çeşitli nedenlerden dolayi kopan ince rezistans telleri, sürücülerin başini ağritir. Oysa bu tellerin tamiri, piyasada satilan gümüş sirli boyalarla birkaç dakika içinde yapilabiliyor.
Buğu yapar
Her ne kadar yaz aylarinda varliğini unutacak bile olsaniz, arka cam rezistansi arizalandiğinda tamiratini siz yapabilirsiniz. Çok ince ve hassas bir yapiya sahip olan rezistans telleri, ya otomobilin cami silinirken ya da otomobil stationwagon ise yükleme sirasinda kopar. Isinarak arka camdaki buğuyu yok eden birbirine paralel bağli bu ince ve hassas yapili rezistans telleri koptuklarinda kendilerini buğu yaparak belli eder. Sağlam olanlar ise görevlerini sürdürmeye devam eder.
Tamiri 5 dakika
Çoğu kullanici, kopan rezistans telini tamir ettirmeye üşenir. Basit bir tel için servise gitmek zahmetli bir iş gibi görünür. Ancak teller kopmaya devam edince arka cam tamamiyla buğu yapar ve asil sorunlar da o zaman başlar. Servise gitmek için bütün tellerin kopmasini beklemek yanliş olur. Gümüş sirli iletken boyalar sayesinde, otomobilinizin rezistansini 5 dakikada tamir edebilirsiniz. Üstelik tek başiniza.
Rezistans nasil onarilir?
- Tamir için ilk olarak, tellerden hangisinin kopuk olduğunu tespit etmek gerekir. Bunu anlamak için, rezistans çaliştirilir. Çalişan tellerin üzerindeki buğu çözülürken, kopuk tellerin olduğu bölgede buğu kalacaktir. Buğunun kaldiği bölgede telin üzerindeki kopuk kolaylikla bulunabilir. - Gümüş sirli iletken boyayi kopuk telin üzerine sürmeden önce yüzeyi temizlemek gerekir. Bunun için yüzeyi nemli bir bezle ve diğer tellere zarar vermemek için fazla bastirmadan silmelisiniz. - Temizlenen zemin kuruduktan sonra, gümüş sirli iletken boyanin dişari taşmamasi için kutunun içinde bulunan ve ortasinda rezistans telinin kalinliği kadar boşluk olan özel karton, zemin üzerine konulur. Daha sonra, gümüş sirli iletken boya o boşluğa sürülerek, kopuk iki telin ucu birleştirilir. Eğer kutunun içerisinden, özel delikli karton çikmamişsa, kopuk kismin her iki tarafi da bantlanarak boyanin dişari taşmasi önlenebilir. - Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, gümüş sirli boyalarin kullanilmadan önce iyice çalkalanmasi gerektiği. Boya uygulandiktan sonra, kurumasi için 5-6 saat beklemek yeterli. Bu süre zarfinda rezistansin çaliştirilmamasi gerekir. Ancak bu kadar beklemek istemiyorsaniz, bir saç kurutma makinesini boyanin üzerine tutarak daha çabuk kurumasini sağlayabilirsiniz.
Dikkat
Gümüş sirli boya, sadece arka cam rezistansindaki kopukluklari giderebiliyor. Rezistansin ana bağlanti yerlerindeki hasarlarda ve ön camla yan dikiz aynalarindaki isiticili camlarda bulunan rezistans arizalarinda kullanilmaz. Rezistansi onarmaya çalişmanin dişinda, arka cami değiştirme yolunu da seçebilirsiniz. Ancak bu çok pahali bir yol. Elektronikçilerde satilan temizleme süngeri, boyasi, firçasi ve uygulama kartonundan oluşan Electrofix markali onarim seti sadece 4 milyon liraya satiliyor.
Far ampulü nasil değiştirilir?
Ön ve arka farlarinizin ampulü aniden yanabilir. Bu durumda trafik güvenliği açisindan büyük önem taşiyan lambalarn yanmadiğindan trafik cezasi ödemek zorunda kalabilirsiniz. Ayrica uzun yolda ve gece yolculuk ediyorsaniz, görüş açiniz azalabilir. Bu sebeple trafikte zor durumda kalmamak için otomobilinizin bagajinda mutlaka yedek bir ampul bulundurun. Bozuk ampulü değiştirmek sadece 3-5 dakikanizi alir. Bunun için bir yedek ampül ve bir tornavida gereklidir.
Değiştirme işlemi sirasinda;
1- Far ampulünün fişi çekilir. 2- Far ampulünün lastiği çikarilir. 3- Yanan ampül çikarilir. Aracinizda bulunan yedek ampülle değiştirilir. Ampulü taktiktan sonra yine sirasiyla lastik ve fiş takilir.
MOTOR ÇALIşTIRMA PROBLEMLERi
ATEşLEME OLMAMASI: Bozuk yada zayif pil, kötü elektrik bağlantisi, yanmiş buji. Bujinin elektrik verildiğinde kizarip kizarmadiğini kontrol et.(Parlak kirmizi olmali) Eğer yukaridakiler tamamsa yakit gelmiyordur.
MOTOR ÇALIşIYOR, DEVRi DÜşÜYOR VE STOP EDiYOR:
Motor çok zengin çalişiyor. iğne valfi kapat. Motoru çaliştir. Motor çalişip tam devir alip daha sonra stop edecektir. Motor çalişmayincaya kadar birkaç kez çaliştir. Böylece motorun içindeki fazla yakit atilmiş olur. Daha sonra iğne valfi tekrar aç.Motoru çaliştirarak ayarini yap.
MOTOR DÜşÜK GÜÇTE ÇALIşIYOR, BiRKAÇ SANiYE ÇALIşIP STOP EDiYOR:
Motora yeterli yakit gelmiyor, motor çok fakir çalişiyor. iğne valfi çok az açip motoru çaliştirin. Devam ediyorsa biraz daha açin. Eğer problem devem ediyorsa başka yerlerde problem var demektir. Karbüratörün temiz olduğundan, karbüratörde tikanma olup olamadiğindan emin olun. Gerekiyorsa yakit hattini ve tankini temizleyin. Yakit hortumunun herhangi bir yerde sikişip sikişmadiğindan emin olup.
MOTOR ZOR DÖNÜYOR,ÇALIşMIYOR YADA HiÇ DÖNMÜYOR:
Motorunuz boğulmuştur. (Flooded) iğne valfi tamamen kapayin ve bujiyi sökün. Motoru ters çevirip, pervaneyi birkaç tur döndürün. Böylece içerideki yakiti dişari atarsiniz. Bujiyi kurutup yerine takin. iğne valfi ayarli açip çaliştirin. ilk anda motoru fakir tutun. Fakir motoru çaliştirmak daha kolaydir. iğneyi fazla açarak motorun tekrar boğulmamasina dikkat edin.
MOTOR TiTREşiMLi ÇALIşIYOR:
Pervane balanssizdir. Krank mili eğri olabilir. (Özellikle kazalardan sonra). Spinnerde problem vardir. Motor bilyalari aşinmiştir
Amortisör arizasinin tespiti ve çözümü
Amortisörler, bozuk yol koşullarinin da etkisiyle kisa zamanda aşinabilir. Ancak bu aşinma ilerlerken sürücü bunun hemen farkina varmayabilir. Aşinmanin farkina varmayan sürücü, otomobilini aşinan amortisörün durumuna göre kullanir. Yine de bazi belirtilerden amortisörün aşinip aşinmadiğini anlamak mümkün. Ani fren yaptiğinizda otomobilinizin ön tarafi her zamankine göre daha çok öne yatiyorsa ve yan rüzgarlardan etkileniyorsa amortisörleriniz aşinmiş demektir. Bunlar dişinda amortisörlerin arizali olup olmadiğini test etmenin başka yöntemleri de var. işte amortisörlerle ilgili sorunlar ve çözüm yollari:
Süspansiyon çok sertse Nedeni:
* Kişisel yorum.* Özelliğini kaybetmiş amortisör. * Yanliş seçilmiş amortisör. * Yanliş seçilmiş helezon.
Çözüm:* Aracinizi mutlaka amortisörü takana kullandirin. * Amortisör ve helezonlari kontrol ettirin ve gerekirse yenileyin. * Aracin süspansiyon sisteminin yerine oturmasi için, amortisörlerle birkaç kilometre yol gidin.
Çok yumuşaksa Nedeni:
* Arizali amortisör. * Kişisel yorum. * Aşinmiş iç parçalar. * Zayiflamiş helezon. * Yanliş seçilmiş amortisör.
Çözüm:* Amortisör veya helezonlarin kontrol edilmesi ve gerekirse yenilenmesi.
Yol tutuş zayifsa Nedeni:
* Amortisör değiştirildikten sonra rot ayari yaptirilmamasi. * Uyumsuz amortisörlerin dengesizliğe neden olmasi.
Çözüm:* Daima çift olarak değiştirilmesi. ideali dördünün birden değiştirilmesidir. * Ön amortisörleri değiştirdikten sonra mutlaka ön düzen ayarinin yaptirilmasi.
Çökme varsa Nedeni:
* Kirik veya yorgun helezonlar. * Yanliş seçilmiş amortisör. * Kilitlenmiş amortisör.
Çözüm:* Doğru yaylarla değiştirin. * Amortisör kilitlenmişse komple değiştirin.
Lastik düzensiz aşinmişsa Nedeni:
* Yanliş lastik basinci. * Yanliş rot ayari. * Düzgün veya asimetrik çalişmayan frenler. * Aşiri yumuşak süspansiyon. * Aşinmiş amortisörler. * Kişisel sürüş sitili (aşiri spor).
Çözüm:
* Lastik basincini kontrol edin. * Ön takim ayarini yaptirin. * 20 bin kilometrede bir amortisörleri kontrol ettirin.
Gürültü varsa Nedeni:
* Gevşek toz tüpü. * Aşinmiş montaj parçalari. * Kötü monte edilmiş amortisörler. * Yağ kaçiran veya aşinmiş amortisörler. * Yanliş montaj parçalarinin kullanimi.
Çözüm:* Montajin kontrol edilmesi. * Gerekirse amortisörlerin veya montaj parçalarinin değiştirilmesi. * Diğer süspansiyon elemanlarinin kontrol edilmesi.
Direksiyon titriyorsa Nedeni:
* Kötü tekerlek balansi ve rot ayari. * Dengesiz aşinmiş frenler veya fren diskleri. * Aşinmiş direksiyon amortisörü. * Kötü monte edilmiş amortisör.
Çözüm:* Aşinmiş parçalarin değiştirilmesi. * Amortisör montajinin kontrol edilmesi.
Yağ kaçaği varsa Nedeni:
* Montaj sirasinda hasara uğramiş amortisör mili. * Hasarli toz tüpü. * Toz tüpü olmadan monte edilmiş amortisör. * Aracin çok tozlu ortamda kullanilmasi. * Aşinmiş keçe. * Kaynaği kötü yapilmiş amortisör. * Hasarli amortisör tüpü. * Pasli piston mili yüzünden bozulmuş keçe.
Çözüm:* Amortisörün değiştirilmesi.
Gaz kaçaği varsa Nedeni:
* Hasarli keçe. * Gazli amortisördeki yağ kaçağindan kaynaklanan düşük gaz basinci. * Üretim sirasinda gaz konmamasi.
Çözüm:* Amortisörün değiştirilmesi.
Bozuk amortisörün otomobil üzerindeki etkileri
Direksiyon sertleşir
Amortisör ve helezonlari kontrol edin ve gerekirse yenileyin. Otomobilin süspansiyon sisteminin yerine oturmasi için biraz yol yapin.
Frenler zayiflar
Aşinan amortisör, otomobilin fren mesafesini uzatir. 80 km/s hizda kuru ve düzgün olmayan yolda fren mesafesi 2.6 metre artar. 50 km/s hizda virajda fren mesafesi 2.3 metre artar. Bu da emniyetli bir duruşla bir kaza arasindaki farktir. Frenleri kontrol ettirin veya amortisörleri yenileyin.
Süspansiyon yumuşar
Amortisörünüzü veya helezonlarinizi kontrol edin, gerekirse yenileyin.
Yol tutuş zayiflar
Ani manevra sirasinda, iyi bir amortisör daha iyi kontrol sağlar. Amortisörleri yüzde 50 aşinmiş bir aracin virajdaki maksimum emniyet hizi, kuru bir zemindekine oranla maksimum emniyet hizi yüzde 10 azalir. Amortisörlerin mutlaka değiştirilmesi gerekir.
Islak zeminde kayar
Yüzeyi 6 mm suyla kapli bir yolda amortisörleri yüzde 50 aşinmiş önden çekişli bir araç, amortisörleri yeni olan bir araca göre yüzde 10 daha düşük hizda kaymaya başlar. Amortisörlerin mutlaka çifter çifter ya da tercihen dördünün birden değiştirilmesi gerek. Ön amortisörleri değiştirdikten sonra daima bir ön takim ayari yaptirin.
Direksiyon titrer
Aşinmiş parçalari değiştirin ve amortisör montajini kontrol ettirin.
Parlama
Aşinan amortisör sarsintiya yol açar. Farlar etkilenir ve karşidan gelenin gözünü alir.
Lastikler aşinir
Amortisörlerin görevini görmemesi durumunda lastikler farkli yerlerden aşinir.
Kullanimi zorlaştirir
Normal koşullar altinda bozuk amortisörler, sürücünün yorgunluğunu artirir ve reaksiyon süresini yüzde 26 oraninda geciktirir. Amortisörünüzü kontrol ettirin.
ATEşLEME BiRiNCi DEVRESiNDE ARIZA ARAMA
Farzedelim ki batarya ve marş motoru normal, karbüratöre kadar benzin geliyor, fakat motor hala çalişmiyor. Bu durumda ariza ateşleme devresinin herhangi bir yerindedir. Arizanin yerini aramaya başlamadan kablolari bağlantilari ve ateşleme devresine ait kisimlarda kopuk, kirik olup olmadiğini gözle kontrol etmek faydali olur. Ateşleme devresinde, ariza aramaya birinci devreden başlamak en iyisidir. Çünkü arizalar umumiyetle bu devrede olur. Önce distribütör kapaği çikarilir ve platinler arasina bir parça karton konur. Kontak anahtari açildiktan sonra bir kontrol lambasiyla (aracin seyyar aydinlatma lambasiyla) yahut voltmetreyle distribütör giriş ucuna akimin gelip gelmediği kontrol edilir. Burada akim görülmezse ariza ya kontak anahtari tarafindadir, yahut kondansatör içinde kisa devre vardir. Bunu anlamak için kondansatör gövdesini bağlayan vida sökülerek muhafaza kismi boşlukta tutulurken uçta akim kontrolü tekrar yapilir. Bu durumda distribütöre akim geliyorsa ariza kondansatördedir, yenisiyle değiştirilir. Akim gelmiyorsa, kondansatör sağlamdir. Kontak anahtarina doğru bütün bağlantilar akim bulununcaya kadar kontrol edilir. Akimin bulunduğu yerden distribütör tarafina doğru ilk kablo ve bağlanti arizalidir, değiştirilir veya temizlenir. Bazi hallerde distribütör akim geliş ucuna lamba değdirildiğinde yanacaktir. Bu durumda ariza distribütör içinde, özellikle platinlerdedir. Platinler arasindaki karton çikarilir, motor hafif çevrilerek platinlerin iyice kapanmasi temin edilir. Kontak açikken distribütörde akim kontrolü tekrar yapilir. Lamba yanarsa platinler arizalidir. Yenisiyle değiştirilir. Mecbur kalindiği zaman platinler arasi, zimpara kağidini yahut kibrit kutusunun eczali yüzünü platin arasina sokup hareket ettirmek suretiyle veya tornavida ucuyla platin yüzleri kazinarak motor çalişir hale getirilebilir. Ancak, yukarda yapilan temizlikten sonra sentil kullanarak platin ayari yapmak doğru olmaz. Bu durumda kalindiği zaman 0,020" olabilecek (4 kat gazete kağidi) platinler arasina sokularak geçici bir ayar yapilabilir. Fakat ilk firsatta platinleri düzelttirip yahut değiştirip ayar yaptirmak en iyisidir. Buraya kadar yapilan aramada hala ariza bulunmadiysa arizayi ikinci devre üzerinde aramak icap edecektir. Platin ayari; kam açisini (platinlerin kapali kalma suresini) düzenler. Bu açinin büyük olmasi bobinin isinmasina, küçük olmasi ise bobinin gerekli gerilimi verememesine sebep olur.
Ateşleme birinci devresi şasileme arizalari ve çareleri:
Bobin birinci devre sargisinda, kontak anahtarinda ve bobinle kontak arasindaki kabloda şasileme (kisa devre) otursa, devreden çok akim geçeceği için umumiyetle iletkenler yanar. 1- Platinler lüzumlu aralikta açilip kapanmiyorlar. Platin ayari yapilir. (Katalog değerine göre) yaklaşik olarak 0,5 mm 2- Platinler meme yapmiş olduklari için açilip kapanamiyorlar, meme eğelenir, platin ayari yapilir. 3- Platin kolunu distribütör tablasi piminden yalitan yalitkan arizalidir, yenisiyle değiştirilir. 4- Distribütör birinci devre kablosunun yalitkani çatlamiş yahut siyrilmiştir, kablo yenisiyle değiştirilir. 5- Kondansatör şasi yapmaktadir, kablosu yalitildiği halde şasi devam ediyorsa, kondansatör eşit kapasiteli kondansatörle değiştirilir. 6- Distribütörden bobine giden kablo şasi yapmaktadir, değiştirilir. 7- Bobinde birinci devre sargilari şasi yapmaktadir, bobin değiştirilir. Distribütör kondansatörünün kapasitesi küçükse meme (+) platin üzerinde teşekkül eder. Kondansatör kapasitesi büyükse meme (-) platin üzerinde teşekkül eder.
ATEşLEME iKiNCi DEVRESiNDE ARIZA ARAMA
Her şeyden evvel bujilerden birinin kablosu sökülür, kontak açildiktan sonra marşla motor döndürülürken kablonun ucu motora 5-6 mm aralikla tutulur. Bu anda kablodan kuvvetli bir atlama görülüyorsa ariza bujide yahut yakit donanimindadir. şimdi yine hemen bujileri sökmeden bujiler etrafindaki pislikleri kisa devre yapabileceği düşüncesiyle temizlemeli ve kabloyu buji üzerine taktiktan sonra motoru çaliştirmaya teşebbüs etmelidir. Motor yine çalişmadiysa bujilerden biri sökülür ve iç tarafina bakilir. Porselen etrafinda veya tirnaklarda islaklik görülüyorsa yakit donanimi iyidir. Arizanin bujilerde olduğuna kanaat getirilerek bütün bujiler sökülür temizlenir, tirnak ayarlari yapilir. Zorda kalindiği zaman buji tirnak ayari yapmak için ölçü. olarak 5’e katlanmiş gazete kağidi kullanilabilir. Bunun kalinliği aşaği yukari 0,025" dir. Tirnak araliğini değiştirmek icap ediyorsa bujide, şasiye bağli ucu eğmelidir. Ortadaki uç eğilmeye kalkilirsa porselen kirilir.
Ateşleme ikinci devresinde olabilecek arizalar ve çareleri:
1- Buji kablo uçlari kirlenmiştir, temizlenir. 2- Kablolarin yalitkani sertleşmiş veya çatlamiştir, yenisiyle değiştirilir. 3- Ateşleme bobini zayif veya çalişmiyor, değiştirilir. 4- Ateşleme bobini üzerinde, kablolarinda, distribütör kapağinda, buji porseleni üzerinde veya distribütör içinde islaklik vardir, islaklik silinir ve kurutulur. 5- Kullanilan buji tipleri motora uygun değildir, buji cetveline bak. 6- Distribütör kapaği çatlak veya kapağin ortasindaki karbon (kömür) yaniktir, kapak değiştirilir. 7- Buji kablolarinin yalitkanlari incedir. Yahut ateşleme sirasi yanliştir, kablolar değiştirilir ve ateşleme sirasina göre dizilir. Ateşleme sirasi için katalogdan faydalanilir. 8- Bujiler bozulmuş, kirlenmiş veya islanmiştir. Porselen çatlamiş, tirnak araliklari bozulmuştur, çatlak bujiler değiştirilir, kirlileri temizlenir, ayarlanir, basinç altinda çakma kontrolü yapilir. 9- Distribütör makara yayi eğilmiş veya kirilmiştir, makara değiştirilir. 10- Distribütör makarasi şasi yapmaktadir, değiştirilir. 11- Distribütör kapağinin orta kulesi içindeki ucun kömüre olan temasi kesilmiştir, tamir edilir. 12- Distribütör kapaği içindeki parazit tutucu yanmiş veya kirilmiştir, çikarilir yahut kapak yenisiyle değiştirilir.
Ariza Aküde ise:
1- Akü boşalmiştir, şarj ettirilir. 2- Kutup baklan ve kelepçeler kirlenmiş yahut gevşemiştir, temizlenir ve sikiştirilir. Sülfat teşekkülünün önlenmesi için üzerlerine bir miktar vazelin sürülür. 3- Akü yanliş şasilenmiştir, doğru uç şasiye bağlanir. Akünün pol başina bağli kablolar bir bardak tuzlu su içinde birbirine yakin tutulduğunda kabarcik çikaran uç (-) uçtur. 4- Akü kablolari gerektiğinden incedir yahut yipranmiştir, yenisiyle değiştirilir.
Ariza Marş motorunda ise:
1- Marş motoru, motoru yeteri kadar hizli çevirmiyor, marş motorunda ariza arama kismina bak. 2- Motorda çok kalin yağ kullanilmaktadir yahut yağ kalinlaşmiştir, motor yaği uygun yağla değiştirilmelidir. 3- Marş pinyon dişlisi volan dişlilerine çarpmaktadir, volan dişlisi, yahut piyon dişlisini ileri sürme tertibati bozulmuştur. Tamir ettirilir. Bu durumda araç ittirilerek çaliştirilabilir. 4- Marş şalteri bozuktur, tamir ettirilir yahut değiştirilir. 5- Otomatik transmisyonlu araçlarda marş emniyet tertibati arizalidir. Tamir ve ayar edilir
MOTORDA TEKLEME
1- Benzinin mumlaşmasi yüzünden karbüratörde şamandira iğnesi sikişmiştir, temizlenir. 2- şamandira çok düşük ayar edilmiştir, ayar yenilenir. 3- Karbüratör giriş süzgeci tikanmiştir, temizlenir. 4- Yakit pompasi arizali yahut kapasitesi yetersizdir, kontrol ettirilir. 5- Yakit pompasinin filtresi tikanmiştir, temizlenir yahut yenisiyle değiştirilir. 6- Yakit pompasi filtre kapaği contasi arizalidir, değiştirilir. 7- Eğer varsa esnek yakit borulari bükülmüş, kirilmiş yahut sikilmiştir. 8- Pompayla depo arasinda, yakit borulari eğilmiş, tikanmiş, veya delinmiştir. 9- Yakit deposu kapağindaki hava deliği tikanmiş veya daralmiştir, temizlenir.
GAZA BASILDIğI ZAMAN MOTOR TEKLiYOR
Motor rölantide düzgün çaliştiği halde, otomobil hareket halinde iken gaza basildiği zaman motor tekliyorsa; kompresyonun yüksekliği sebebiyle aşağida siralanan arizalar ateşlemenin kesilmesine sebep olmaktadir. 1- Ateşleme zayiftir. Enjektörlü araçlarda enjektörler kontrol edilmeli. 2- Buji tirnak araliklari çok açiktir. 3- Buji kirlenmiş yahut islanmiştir. 4- Buji porseleni içten arizalidir.
MOTOR BÜTÜN HIZLARDA TEKLiYOR
1- Bujiler kirlenmiş veya porseleni kirilmiştir, ilgili bahse bak. 2- Buji kablolari arizalidir, ilgili bahse bak. 3- Akü gerilimi düşüktür, ilgili bahse bak. 4- şarj dinamosu gerilimi düşüktür, îlgili bahse bak. 5- Platinler yanmiş veya meme yapişmiştir, ilgili bahse bak. 6- Platin ayarlari yanliştir, ilgili bahse bak. 7- Kondansatör (meksefe) arizalidir, ilgili bahse bak. 8- Bir veya bir kaç silindirde ateşleme zayiftir veya yoktur. 9- Distribütör kapaği veyahut makarasi arizalidir. 10- Birinci devrede direnç yahut zaman zaman birleşip ayrilan bağlanti vardir. 11- Birinci devre akimi zaman zaman kisa devre yapmaktadir. 12- ikinci devrede direnç yahut zayif bir bağlanti vardir. 13- ikinci devrede tesadüfi kisa devre meydana gelmektedir. 14- Silindir kapak contasi patlamiştir. Patlak, bitişik silindirler arasindaysa dikkati çekebilir. 15- Supaplar sikişmiştir. 16- Hidrolik supap iticileri supaplarin kapanmasina mani oluyor. 17- Supap yaylari kiriktir. 18- Emme manifoldu contasinda hava kaçaği vardir. 19- Hava benzin karişimi çok zengin yahut fakir olmaktadir. 20- Buji kablolari; muhafaza borusunda kisa devre yapmaktadir. Yahut adi geçen boru iyice şasilenmemiştir.
MARşA BASILDIğINDA MOTOR ÇALIşMIYOR
Marşa basildiği zaman motor çalişmaya başlamiyorsa, ariza % 90 ateşleme veya yakit donanimindadir. Diğer çeşitli sebeplerin rolü bu işte pek çok değildir. Sistemli bir şekilde hareket edilirse, umumiyetle özel cihazlar kullanmaya lüzum kalmadan ariza bulunabilir. işe kontak anahtarini çevirmekten başlanir. Anahtar çevrildiğinde ampermetrede hafif deşarja sapma veya şarj ihbar lambasinda yanma görülüyorsa devreden akim geçiyor demektir. Yakit göstergesi ayrica depoda yakit olup olmadiğini gösterecektir. Bundan sonra motoru çaliştirmak için marşa basilir. Marş motoru kolaylikla motorumuzu çeviriyorsa marş motoru ve batarya iyi demektir. şayet marş motoru yavaş yavaş dönüyorsa batarya boştur, marş motoru arizalidir. Kutup başlari kirli yahut gevşektir. Ayrica marş şalterinde marş motoru mekanik tertibatinda ve marşta endüvi burçlarinin aşinmasiyla endüvinin ikaz yastiklarina sürtmesi gibi arizalar göz önünde bulundurulmalidir. Eğer marş motoru normal olarak motoru çeviriyorsa ateşleme donaniminda ariza aramaya geçilir.
MOTORDA YAğ BASINCI DÜşÜK
1- Basinç göstergesi yanliş göstermektedir. 2- Basinç göstergesine gelen borunun deliği daralmiştir. (Motorda). 3- Yağ sulanmiştir. Yahut istenilenden ince yağ kullanilmaktadir. 4- Pompada yağ basinç kontrol supabinin basinç ayari çok düşüktür. 5- Basinç kontrol supabinin yayi zayiftir. 6- Yağ pompasinin elemanlari aşinmiştir. 7- Yağ pompasinin eleman yuvasi ve kapaği aşinmiştir. 8- Yağ pompasinin gövdesi yahut kapaği gevşektir. 9- Yağ pompasinin contasi bozulmuş, yanliş takilmiş, yahut çok incedir. 10- Pompa emme borusunda hava kaçaği vardir. (Karterde yağ seviyesi düşüktür). 11- Yağ pompasi yüzücü süzgeçte hava kaçaği vardir. 12- Pompa emme borusu veya süzgeci suyla, mumlaşmayla ve donma sebebiyle, tikanmiştir. 13- Yağ boşaltma borusunda kaçak vardir.
MOTORDA YAğ BASINCI YOK
1- Basinç göstergesi bozuktur. 2- Basinç göstergesine gelen boru tikanmiştir. 3- Karterdeki yağ miktari yetersizdir. 4- Yağ pompayi kirilmiştir. 5- Yağ basinç kontrol supabi açik kalmiştir. 6- Yağ pompasi çikiş kanali tikanmiştir. 7- Pompanin emme tarafindaki emme borusu, yahut yağ süzgeci tikanmiştir
MOTORDA YAğ BASINCI YÜKSEK
1- Basinç göstergesi arizalidir. 2- Kullanilan yağ çok kirlidir. 3- Basinç kontrol supabinin basinç ayari yüksektir. 4- Basinç kontrol supabinin yayi çok serttir. 5- Plancir tip tahliye supabinin kanali tikalidir. 6- Plancir tip tahliye supabinda mumlaşma yüzünden, yahut plancirin yerine sikişik durumda olmasindan tutukluk vardir. 7- Pompanin yağ basma kanalinda tikaniklik vardir.
MOTORDA YAğ KAÇAğI
1- Yağ karterinde boşalma tapasi gevşek yahut tapa contasi bozuktur. 2- Yağ karterinde çatlak yahut delik vardir. 3- Karter contasi şu sebeplerden kaçirmaktadir: a) Vidalar gevşektir. b) Conta bozulmuştur. c) Conta yerine iyi oturmamiştir. d) Karterin flanş kismi eğilmiştir. 4- Eksantrik mili dişlileri kapak contasi aşağidaki sebeplerden kaçirmaktadir: a) Civatalar gevşektir. b) Conta bozulmuştur. c) Conta yerine iyi oturmamiştir. d) Kapağin flanş kismi eğilmiştir. e) Kapağin bağlandiği motor kismi kaçirmaktadir. 5- Anamil ön keçesi aşağidaki sebeplerden kaçirmaktadir: a) Yağ keçesi yipranmiştir. b) Keçe yanliş takilmiştir. c) Anamil muylusu ve pule yatak kisimlari oyulmuştur. d) Pule veya damper gevşemiştir. e) Keçe yahut kapak merkezden kaçmiştir. f) Yağin kartere dönüş kanali tikanmiştir. 6- Arka anamil keçesi aşağidaki sebeplerden kaçirmaktadir: a) Keçe yipranmiştir. b) Kullanilan keçe yerine uygun tipte değildir. c) Arka yatak aşintisi büyümüştür. d) Anamil muylusunda oyuklar meydana gelmiştir. 7- Yağin kartere dönüş kanali tikanmiştir. 8- Eksantrik milin arka kismindaki tapa yeteri kadar siki olmadiğindan, yerine iyi yerleştirilmediğinden, yuvasinin bozulmuş veya eksantrik mil boyuna boşluğunun çoğalmasindan yağ kaçirmaktadir. 9- Yağ donanimi diş bağlantilarinin herhangi biri kaçirmaktadir. 10- Yağ filtresi kaçirmaktadir. 11- Distribütör yuvasi kaçirmaktadir. 12- Supap kapaği; bağlanti civatalarinin gevşek olmasindan, contasinin bozuk veya yerine iyi takilmamiş olmasindan veya kenarlarinin eğilmiş olmasindan yağ kaçirmaktadir. (L tipi motorlarda). 13-Külbütör kapaği civatalarinin gevşek oluşundan, contanin kopuk oluşundan yahut contanim yerine iyi oturmamasindan veya kapak ağzinin eğilmiş olmasindan kaçirmaktadir. 14- Yağ pompasi dişarida olan pompalarda pompa bağlanti civatalari gevşemiş yahut contasi bozulmuştur. 15- Karter havalandirma tertibatinin bozulmasi yahut borusunun tikanmasi karterde basincin yükselmesine sebep olduğu için yağ kaçaği olmaktadir. 16- Yağ basinç kontrol supabi motorun diş tarafina yerleştirilmişse civatalari gevşektir, yahut contasi bozuktur.
MOTORDA YAğ SARFiYATI FAZLA
1- Dişta yağ kaçaği vardir. 2- Piston segmanlari aşinmiş olduğundan yağ kaçirmaktadir. 3- Motor çalişirken egzoz borusundan mavi duman çikiyorsa bu, umumiyetle segmanlarin yağ kaçirdiğina işarettir. Bazen segmanlar yuvalarina mumlaşma sebebiyle sikişabilir. Böyle hallerde depoya uygun solvent (eritici) koymak suretiyle segmanlar motor açilmadan serbest hale getirilebilir. 4- Piston ve silindirler aşinmiştir. 5- Silindir gövdesi kapak civatalarinin sikilmasiyla çarpilmiştir. 6- Emme supabinin kayitlari ve supap saplari arasindaki boşluk, silindire yağ kaçiracak kadar büyümüştür. 7- Vakum pompasi diyaframi delinmiş olduğundan, karterden emme manifolduna yağ emilmektedir. 8- Ana ve biyel yataklarinin fazla aşinmiş olmasi, fazla miktarda yağin silindir duvarlarina siçramasina sebep olmaktadir. 9- Yağ basinç kontrol supabinin arizali veya tikanmiş oluşu sebebiyle yağlama yağinin basinci çok yükselmiştir. 10- Piston pimleri basinçli olarak yağlaniyorsa pimin gevşek olmasi silindire yağ geçişini çoğaltmaktadir. 11- Motorda çok ince yağ kullanilmiştir. Yahut soğukta uygun kalinlikta olan yağin kalitesi iyi olmadiği için, motor isindiği zaman çok incelmektedir. Bu sebeple motorun yağ sarfiyati yükselir.
MOTORDA GÜÇ KAYBI VAR, YÜKSEK DEViRDE BEKLENEN işi YARAMIYOR
şunu akildan çikarmamalidir ki, motorun çaliştiği yerin yüksekliği motor gücüne tesir etmektedir. Normal bir yükseklik için ayar edilmiş bir motor daha yükseklere çiktiği zaman çalişmasini bozar ve gücünden kaybeder. Yükseklerde de normal çalişacak şekilde ayarlanmiş bir motorun karbüratörü alçak yerlerde kendi kendine zengin karişim verecek durum alir. Böyle bir otomobilin ayari değiştirilmeden deniz seviyesine inilecek olursa rölanti devrinde hissedilir şekilde bir artma ve muhtemelen motorda erken ateşleme olacaktir. Bunun dişinda aşağidaki sebeplerden de motorda güç kaybi olabilir. l- Ateşleme zaman ayari ayarsizdir. 2- Distribütörde ağirlikli avans iyi çalişmiyor. 3- Vakum avansi iyi çalişmiyor. 4- Platinler yanmiş, kirlenmiş, sikişmiş yahut yayinin gevşekliğinden dolayi siçramaktadir. 5- Bujiler arizalidir. 6- Buji kablolari arizalidir. 7- Ateşleme bobini arizalidir. 8- Karbüratör arizalidir. 9- Motor kompresyonu iyi değildir. 10- Motorda erken ateşleme vardir. 11- Manifold isi kontrol kelebeği kapali olarak sikişmiştir. 12- Karbüratörde; hava filtresinin kirli, jikle kelebeğinin tam açik olmamasi sebebiyle hava girişi zorlukla karşilaşmaktadir. 13- Karbüratörün gaz kelebeği manivelasi kelebek milinde gevşemiştir. 14- Gaz kelebeği kumanda tertibati (gaz pedalindan kelebeğe kadar) ayarsizdir. Kelebek tam açilmiyor. 15- Karbüratör kapiş pompasi çalişmiyor. 16- Yakit pompasi iyi çalişmiyor. 17- Egzoz borusu, susturucu ve egzoz çikiş borusu kismen tikalidir. 18- Debriyaj kaçiriyor. 19- Aktarma organlarinda aşağidaki sebeplerden dolayi bir sikişiklik vardir. a) Frenler sürtüyor. b) Tekerlek göbek yataklari çok sikidir. c) Vites kutusu tertibatinin eksenlerinde kaçiklik vardir. d) Arka tekerlek akslari eksenlerinde kaçiklik vardir. e) Lastiklerin havasi azdir. 20- Diferansiyelde dişli oranlari yanliştir. 21- Tekerlek çaplari büyüktür. 22- Supap zaman ayari bozuktur. 23- Hiz göstergesi bozuktur (hizi az gösteriyor)
MOTORDAN GELEN SESLER
Ana yatak sesi:
Ana yatakta fazla boşluk olduğu, motor yük altinda iken duyulan boğuk kuvvetli yatak vuruntularindan anlaşilir. Eğer bütün ana yataklar fazla boşlukluysa hemen dikkati çekecek şekilde motordan anormal sesler gelecektir. Yatak sesleri motor çalişirken muntazam olarak duyulur. Sesin geldiği yer bujilere giden buji kablolarini kisa devre yapmak suretiyle tespit edilebilir. Böyle bir araştirmada buji kisa devre yapildiğinda yataktan gelen ses kayip oluyor, yahut azaliyorsa, kisa devre yapilan bujinin silindirine ait yataklarin boşluğu fazladir. Bu muayene otomobilin büyük viteste 25 km lik hizina tekabül eden yüksek rölanti devrinde veya yolda yapilabilir. Bu durumda araç yüklenirse ana yatak sesi çoğalir. Bazi hallerde yatakta vuruntu yapacak boşluk olmadiği halde, kullanilan yağin çok ince oluşu yatak yağ filmini incelteceği için de yatak vuruntulari duyulabilir. Böyle hallerde yağin, kalitesini ve yağlama donanimini kontrol ettikten sonra, yatak boşluklari hakkinda karar vermek gerekir.
Volan sesi:
Eğer volan bağlantilarinda boşluk varsa muntazam olarak motordan vuruntu sesi yahut şikirti gelir. Bu sesin volan gevşekliğinden ileri geldiğini anlamak için vites boşta, motor yüksek rölantide çalişirken kontak anahtari kapatilir. Bu anda motordan bir vuruntu sesi gelirse muhtemelen volan bağlantilarinda boşluk vardir.
Piston kolu yatak sesi:
Piston kollarinda yatak boşluğunun fazla olmasi madeni bir vuruntu sesi çikarir. Bu ses otomobil 45 km civarinda bir hizla, düz yolda giderken gaz kelebeği kapandiği zaman duyulur. Bu muayene araç dururken yapiliyorsa motor devrini yeteri kadar yükseltecek şekilde gaz kelebeği açilir ve hemen kapanirsa boşluğu fazla olan biyel yataklarinin sesi duyulacaktir. Bujileri kisa devre yapmak suretiyle sesin azalmasindan yahut kayip olmasindan hangi silindire ait kol yatağinin arizali olduğu anlaşilabilir. Bazi hallerde piston kol yatak boşluklari ses yapacak kadar boşluklu olmadiği halde, kullanilan yağin çok ince oluşu ve yataklarin yağlanmasi ayni sesi yapabilir. Motorda yağlama donanimi normal olduğu halde, gerek ana, gerek piston kolu yataklarindan ses geliyorsa ilk firsatta yataklar yenileştirilmeli, yahut boşluğu azaltacak tedbirlere başvurmalidir. Aksi halde motorda pahaliya mal olacak hasarlar meydana gelebilir.
Piston pimi sesi:
Piston piminden, pistondan ve piston kolundan gelen sesleri birbirinden ayirmak güçtür. Piston pimi sesi, keskin çift vuruntu sesidir. Motor rölantide çalişirken daima duyulur. Vuruntu yapan pimin ait olduğu silindirdeki buji kisa devre yapildiği zaman (plastik sapli bir tornavidayla) pim vuruntuyu artacaktir. Bununla beraber bazi motorlarda pim sesi aracin en büyük viteste 10-50 km hizina tekabül eden motor hizinda daha iyi belli olmaktadir. Tereddüde düşüldüğü zaman yukaridaki muayene yolda da yapilabilir. Ayrica piston pimleri; emniyet pimlerinin, yaylarinin bozulmasi yahut kirilmasiyla silindir yüzüne de sürtebilir.
Piston ve segman sesleri :
Piston sesi (piston çarpmasi):
Piston silindir içinde aşaği yukari hareket ederken silindir duvarlarina çarpmak suretiyle ses çikarabilir. Bu ses kapali bir yerde sert cisme vuran ağaç tokmak sesine benzeyen boğuk, uğultulu bir sestir. Pistonla silindir arasindaki normal boşluğun büyümesi bu sesin meydana gelmesine esas sebebi teşkil eder. Çarpma sesi motor soğukken duyuluyor, fakat motor isindiktan sonra kayboluyorsa, ortada ciddi bir durumun olmadiği söylenebilir. Ancak, piston sesinin duyulduğu hallerde kesin karar verebilmek için motorun ilgili parçalarini muayene etmek faydali olur. Çünkü silindir duvarlarinin veya pistonun fazla aşinmiş olmasi, piston eteğinin bozulmasi (kapanmasi), piston boşluğunun fazla verilmiş olmasi veya piston kolunun eksenden kaçik bağlanmiş olmayi piston çarpmasina ayri ayri sebep teşkil edebilir. Bu hatalarin önüne geçilmezse boşluk kisa zamanda artacak ve motorun gücünü azaltacaktir.
Segman sesi:
Piston segmanlarinin sesi şikirti şeklinde olur ve supap sesine çok benzer. Ancak, gaza basildiği zaman segman sesleri çoğalir, oysa gaza basilinca supap sesleri azalmaktadir. Piston ve segman sesleri aşağidaki sebeplerden ileri gelebilirler: 1- Pistonla silindir arasindaki boşluk fazladir. 2- Silindir ovalleşmiş ve konikleşmiştir. 3- Segmanlar, silindirin üst tarafinda meydana gelen aşinti kenarlarina çarpmaktadir. 4- Piston üstünde yiğilmiş olan kurum, silindir kapağina değmektedir. 5- Piston, kapak contasina sürtmektedir. 6- Piston segmani kirilmiştir. 7- Segmanlarin yuvalari içindeki yan boşluğu fazladir. 8- Piston segmani yuvalari kiriktir. 9- Piston kiriktir.
Supap sesleri ve sebepleri:
Supap sesleri; supaplar civarindan gelen şikirti sesleridir. Ses daha tiz ve nettir supap yakinindan rahatlikla duyulabilir.
Sebepleri şunlardir:
1- Supap boşluğu fazla olduğu için “şik şik” sesi vermektedir. Supaplar ayarsizdir. Hidrolik iticili supaplarda iticiler arizalidir. Supap itme çubuklari yahut supap manivelalari (külbütör) eğilmiştir. 2- Bilhassa üstten supapli motorlarda supap tertibatinin yağlanmasi yetersizdir. 3- Supap tertibatinin herhangi bir yerinde aşinma vardir. Özellikle külbütör uçlari oyulmuştur. (Uçlar taşlanir). 4- Supap yayi kiriktir. 5- Supap yaylari zayiftir. 6- Supap yaylari sikişmiştir. 7- Supap sapiyla kayit arasindaki boşluk fazladir. Supap kayiti yenisiyle değiştirilir. 8- Eksantrik milde kam yüzleri bozulmuştur. 9- Supap kayitlari içinde supap saplari incelmiştir. Supaplar değiştirilmelidir. 10- Supap yüzü ekseni sap ekseniyle ayni değildir. Supap taşlanir. 11- Supap yuvasi ekseni supap sapi ekseniyle ayni değildir. Supap yuvasi freze edilir. 12- Üstten supapli motorlarda supap kapağini fazla sikmak normal supap sesini çoğaltir.
Hidrolik supap iticilerinde ses:
Hidrolik supap iticilerinden supap sesine benzeyen şikirtilarin gelmesi iticilerin vazifesini iyi yapmadiğina işarettir. Az çok hidrolik iticiler motor soğukken çaliştirildiğinda ses yaparsa da motor normal sicakliğini bulduktan sonra sesin kaybolmasi lazimdir. Hidrolik iticiler ses yapiyorsa, yağ basinci yetersizdir. Basinç yetersizliğine sebep, yağin köpüklenmesi olabilir. Bu durumda yağ kontrol çubuğu seviye işareti civarinda kabarciklar görülür. Yağin köpüklenmesine, yağin içine su karişmasi, motorda yağin fazla oluşu yahut az oluşu sebep olabilir. Hidrolik iticiler ayar edilebilir şekilde yapilmişsa, bu ayarin bozulmasiyla da ses yaparlar. Sesi yok etmek için katalog değerlerine göre ayar yapilir.
iticilerin birinden ses geliyorsa sebebi şunlardir:
1- iticinin içindeki plancir, yuvasinda çok sikidir. 2- itici yayi zayif yahut kiriktir. 3- Bilya supap kaçiriyor. 4- Plancir (küçük piston) aşinmiştir. 5- Emniyet segmanlari (eğer varsa) yanliş takilmiş yahut takilmamiştir. 6- iticiye basinçli yağ gelmiyor. 7- Plancir yuvasinda normal aşinti vardir. Eğer bilya supap kaçiriyorsa, itici aseton nevinden bir temizleyici içinde temizlenmelidir. Zaten hidrolik iticiler sik sik temizlemeyi gerektirecek bir düzen içindedir. Aksi halde ariza yaparlar. Mumlaşma ve kirli yağ, hidrolik iticinin başlica ariza sebepleridir. Bu sebeple motor yağinin temizliğine dikkat etmeli ve motor yağini seçerken en uygun yaği seçtikten sonra başka cins yağ kullanmamalidir. Yanmiş yağin diğer bir yağla kariştirilip kullanilmasi mumlaşmaya sebep olacağindan, iticilerde tutukluk yapar. Yaği değiştirmeden uzun süre kullanmak, yağ filtresini zamaninda değiştirmemek, iticilerin sik sik ariza yapmasina sebep olur.
Eksantrik mil dişlilerinde ses:
1- Dişlilerin dişleri veya milleri arasinda fazla boşluk vardir. 2- Dişliler ayni düzlem içinde değildir. (Birbirine karşi eğiktir). 3- Dişliler çok sikidir (Diş boşluklari azdir). 4- Eksantrik mil dişlisi kamasinin kalin olmasi sebebiyle dişli merkezden kaçmiştir. 5- Eksantrik milde veyahut anamilde boyuna boşluk fazladir. 6- Dişlerde eğilme veya kirik vardir.
Eksantrik milinin zincirinde ses:
1- Aşinti sebebiyle zincir gevşemiştir. 2- Zincir lokmalari aşinmiştir. 3- Zincir lokmalarinin pimleri aşinmiştir. 4- Zincir lokmalari eksenden kaçiktir. 5- Anamil ön ana yatak boşluğu fazladir. 6- Eksantrik mil ön yatak boşluğu fazladir. 7- Damper yahut kasnak gevşektir.
Motor bağlantilari gevşek olduğu zaman ses:
Motor bağlantilari gevşek olduğu zaman daha ziyade araç hareket halinde iken gaza basilip birakildiği zaman ses gelir. Bu halde duyulan ses boğuk bir vuruntu sesidir.
Anamil boyuna boşluğu fazla olduğu zaman ses:
Anamil boyuna gezinti boşluğu fazla olduğu zaman, umumiyetle motor rölantide çalişirken, zaman zaman da yüksek devirde keskin bir çarpma sesi duyulur. Ancak, debriyaja basildiği zaman bu ses kaybolacaktir.
Su pompasinda ses:
1- Su pompasi hareket kasnaği gevşektir. 2- Pompanin elemani (rotoru) milinde gevşemiştir. 3- Pompa milinin boyuna gezinti boşluğu fazladir. 4- Pompa milinin burç (yatak) boşluklari fazladir. 5- Pompa elemaninin kanatlari muhafazasina sürtmektedir.
MOTORDA RÖLANTi DÜZGÜN DEğiL
Motor rölantide çalişirken düzgün çalişamiyorsa bunun sebebi; ya karbüratörde çok zengin karişim hazirlanmasi, yahut herhangi bir sebeple motorda gayri muntazam patlamalarin meydana gelmesiyle teklemelerin olmasidir. Bunlarin belli başli sebepleri önem sirasina göre aşağida siralanmiştir. 1- Rölanti memesi yahut rölanti kanallari kirlenmiştir. 2- Rölanti ayari zengin ayar edilmiştir. 3- Hava filtresi kirlidir. 4- şamandira ayari çok yüksektir. 5- Jikle çok kapalidir. 6- Yakitin uçuculuğu çok fazla, yahut çok azdir. 7- Emme manifoldunda hava kaçaği vardir. 8- Yakit pompasi basinci çok yüksek, yahut çok alçaktir. 9- Karbüratörün memeleri tikanmiştir. 10- Platin araliklari çok geniş, yahut dardir. 11- Buji tirnak araliklari çok geniş, yahut dardir. 12- Platin kollari sikişmaktadir. 13- Bazen ateşlemede tekleme meydana gelmektedir. 14- Supaplar kaçiriyor. 15- Supaplar yahut külbütörler sikişmiştir. 16- Supap yaylari kirilmiştir. 17- Supap boşluklari yoktur. (Supap ayari bozuk). 18- Hidrolik supap iticileri supaplarin kapanmasina mani olmaktadir.
MOTOR DÜşÜK DEViRDE VE RELANTiDE TEKLiYOR
1- Bujiler arizalidir. 2- Buji tirnak araliklari çok kapalidir. 3- ikinci devre bağlantilari kirli, pasli yahut buji kablolari arizalidir. 4- Distribütör kapaği çatlak veya içindeki çevresel elektrot uçlari yanmiş yahut aşinmiştir. 5- Karbüratör hava filtresi kirlidir. 6- Supaplarda kaçak vardir. 7- Platin araliklari çok kapalidir. 8- Karbüratör ayarsizdir. a) şamandira ayari çok yüksek veya çok alçaktir. b) şamandira iğnesi kaçiriyor. c) Karbüratör memeleri yanliş veya gevşektir. d) Rölanti hava kanali veya yakit memesinde kismi tikaniklik vardir. e) Karbürat&oum